Dominuje w Polsce pogląd, zgodnie z którym rozwiązania składowo-podatkowe przy zatrudnieniu są najbardziej optymalne dla studentów poniżej 26 roku życia. Jest to oczywiście prawda. Wiele osób wkraczając w dorosłość, stawiając swoje pierwsze kroki na rynku pracy zastanawia się jednak, czy status studenta jest konicznym dla zwolnień składkowo-podatkowych. W niniejszym artykule omówione zostanie przedmiotowe zagadnienie z uwzględnieniem statusu słuchacza szkoły policealnej.
Artykuł powstał w oparciu o następujące akty prawne:
- ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz. U. z 2023 r. poz .1230); dalej jako: „ustawa o systemie ubezpieczeń”;
- ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647); dalej jako: „ustawa o podatku dochodowym”;
- ustawa z dnia 07.09.1991 r. o systemie oświaty (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 2230); dalej jako: „ustawa o systemie oświaty”;
- ustawa z dnia 14.12.2016 r. – Prawo oświatowe (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 900); dalej jako: „prawo oświatowe”;
- ustawa z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 2561); dalej jako: „ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej”.
Umowa zlecenie dla osoby poniżej 26 roku życia – składki ZUS, podatek dochodowy
Dla osób poniżej 26 roku życia, będących dodatkowo studentem lub uczniem – atrakcyjniejsza co do zasady będzie umowa zlecenie. Artykuł traktuje jedynie o aspekcie relacji pomiędzy stawką brutto-netto. Nie zaś o gwarancjach, prawach pracowniczych, które daje m.in. umowa o pracę z mocy prawa.
Do ubezpieczeń społecznych zaliczamy:
art. 1 ustawy o ubezpieczeniach społecznych
- Ubezpieczanie emerytalne
- Ubezpieczenie rentowe
- Ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa (ubezpieczenie chorobowe)
- Ubezpieczenie z tytuły wypadków przy pracy i chorób zawodowych (ubezpieczenie wypadkowe)
Ubezpieczenie emerytalne i rentowe są ubezpieczeniami obowiązkowymi – zarówno w przypadku umowy zlecenia oraz umowy o pracę. Ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe – w przypadku umowy zlecenia – jest dobrowolne.
Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają […] osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są: osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia […].
art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o ubezpieczeniach społecznych
Wolne od podatku dochodowego – w przypadku osoby poniżej 26 roku życia – będą zarówno przychody wynikające z umowy o pracę, jak i umowy zlecenia.
„Wolne od podatku dochodowego są przychody z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 – otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł.„
art. 21 ust. 1 pkt 148 lit. b ustawy o podatku dochodowym
Osoba zawierająca umowę o zlecenie, która nie ukończyła 26 r.ż. a dodatkowo posiadająca status słuchacza szkoły policealnej może zadać sobie następujące pytania:
- Czy jako słuchacz szkoły policealnej, przy zawarciu umowy zlecenia muszę odprowadzać składki ZUS?
- Czy jako słuchacz szkoły policealnej, przy zawarciu umowy zlecenia muszę odprowadzać podatek dochodowy?
Czym jest szkoła policealna w rozumieniu prawa oświatowego?
Prawo oświatowe wprowadza podział szkół na szkoły publiczne oraz prywatne. W świetle Art. 18 prawa oświatowego – szkoły publiczne oraz prywatne dzielą się na ośmioletnią szkołę podstawową oraz szkołę ponadpodstawową. Do szkół ponadpodstawowych zalicza się:
- czteroletnie liceum ogólnokształcące,
- pięcioletnie technikum,
- trzyletnią branżową szkołę I stopnia,
- trzyletnią szkołę specjalną przysposabiającą do pracy,
- dwuletnią branżową szkołę II stopnia,
- szkołę policealną dla osób posiadających wykształcenie średnie lub wykształcenie średnie branżowe, o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku.
Należy zatem stwierdzić, że szkoła policealna w rozumieniu prawa oświatowego jest szkołą ponadpodstawową. Jest to ważna informacja. W wielu innych ustawach – w tym np. o świadczeniach opieki zdrowotnej, na pierwszy rzut oka nie ma mowy o szkołach policealnych. Na pierwszy rzut – gdyż ustawa traktuje o szkole ponadpodstawowej. To natomiast oznacza, że pod tym pojęciem należy również rozumieć szkołę policealną (zob. art. 67 ust. 5).
Słuchacz szkoły policealnej a składki ZUS przy umowie zleceniu
Z punktu widzenia omawianego tematu, pochylić się należy nad rozumieniem statusu słuchacza szkoły policealnej. Ustawa o ubezpieczeniach społecznych wskazuje bowiem, że:
„Osoby określone w ust. 1 pkt 4 nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat.”
art. 6 ust. 4 ustawy o ubezpieczeniach społecznych
Z powyższego przepisu expressis verbis wynika, że zwolnieniu podlegają uczniowie szkół ponadpodstawowych. To, że przez szkołę ponadpodstawową należy również rozumieć szkołę policealną – zostało wyjaśnione powyżej. Pytanie pozostaje, czy słuchacz szkoły policealnej może być uznawany za ucznia. Aby odpowiedzieć na to pytanie, konieczne jest odwołanie się do ustawy o systemie oświaty. Z ustawy tej wynika, że:
„Przez określenie „uczeń” należy także rozumieć słuchaczy i wychowanków„
art. 4 pkt 20 ustawy o systemie oświaty
Podsumowując – słuchacz szkoły policealnej, który nie ukończył 26 roku życia, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. Jest on bowiem uczeniem szkoły ponadpodstawowej. Warto podkreślić, że zwolnienie to będzie miało zastosowanie przy zawarciu umowy zlecenia. Przy umowie o pracę, bez względu na to czy jesteś uczniem, studentem, słuchaczem – składki ZUS od Twojego wynagrodzenia będą odliczane.
Skontaktuj się ze mną
Jeżeli masz pytania związane z treściami publikowanymi na Blogu, bądź poszukujesz informacji na tematy dotychczas tam niepodniesione, a które – w Twojej ocenie – warto szerzej opisać, lub potrzebujesz wsparcia prawnego w Twojej indywidualnej sprawie, zachęcam do skontaktowania się ze mną poprzez wypełnienie formularza zgłoszeniowego.